ทำไม งานนิทรรศการศิลปะ ถึงยังจำเป็นในยุคดิจิทัล /โดย ลงทุนเกิร์ล

สำหรับใครที่ได้มีโอกาสไปเดินงาน Bangkok Design Week 2022 ที่เพิ่งจบลง อาจได้สัมผัสกับงานศิลปะมากมาย ที่ช่วยสะท้อนแนวคิดออกมา ผ่านการแสดงผลงานในมุมต่าง ๆ

นอกจากนี้หลายคนอาจได้สัมผัสย่านเมืองเก่า อย่างเจริญกรุง ถนนสายแรกของประเทศไทย ในมุมมองที่ไม่เคยเห็นมาก่อน

ทำให้ Bangkok Design Week 2022 ไม่ได้เป็นเพียงแค่งานนิทรรศการศิลปะอย่างเดียวเท่านั้น
ยังเป็นงานที่ทำให้เราได้เปิดประสบการณ์ และมุมมองต่อกรุงเทพฯ ที่ต่างไปจากเดิมอีกด้วย

แล้วการจัดงานแสดงศิลปะหรือนิทรรศการศิลปะในลักษณะนี้ มีความจำเป็นอย่างไร ? ลงทุนเกิร์ลจะเล่าให้ฟัง

เมื่อพูดถึงคำว่า “นิทรรศการ” หลายคนอาจจะไม่ได้นึกถึงงานศิลปะเสมอไป

แต่อาจนึกไปถึงงานแสดงสินค้าตามอิมแพ็ค เมืองทองธานี ที่เคยจัดอยู่บ่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นมอเตอร์โชว์, Pet Expo หรืองานบ้านและสวน

ซึ่งจุดประสงค์ในการจัดงานแสดงสินค้าเหล่านี้ ก็จัดขึ้นเพื่อให้ลูกค้าที่สนใจสามารถมาทำความรู้จักกับสินค้า หรือบริการเหล่านั้นได้โดยตรง

และยังอาจเป็นทางผ่านของกลุ่มคนที่ยังไม่ใช่ลูกค้าของแบรนด์
ได้มีโอกาสผ่านมาเห็น ซึ่งอาจเป็นกลุ่มลูกค้าของแบรนด์ในอนาคตก็เป็นได้

การจัดนิทรรศการจึงเป็นอีกหนึ่งในเครื่องมือการตลาด ที่หลายแบรนด์เลือกใช้

แต่หากเป็นกรณีของนิทรรศการเกี่ยวกับงานศิลปะ หลายคนอาจสงสัยว่านอกจากเพื่อโชว์ผลงานแล้ว นิทรรศการเหล่านี้ยังมีจุดประสงค์อะไรอย่างอื่นอีก ?

คำตอบของเรื่องนี้คงไม่ตายตัวเสียทีเดียว

เพราะขึ้นอยู่กับว่าผู้ที่เข้าชมงานแต่ละคน เข้าไปชมนิทรรศการเพื่ออะไร

ถ้าเราไปเดินเล่นเฉย ๆ ไม่ได้พยายามทำความเข้าใจกับงานเหล่านั้น นิทรรศการศิลปะ ก็คงจะเป็นเพียงแค่สถานที่เดินเล่นสวย ๆ เอาไว้ใช้ถ่ายรูป

อีกด้านหนึ่ง หากเราพร้อมที่จะเปิดรับ และซึมซับผลงานภายในนิทรรศการศิลปะ ก็จะพบว่านิทรรศการงานศิลปะนั้น เป็นพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้ศิลปินได้ออกมาแสดงมุมมองของตนเอง ผ่านผลงานที่แต่ละคนสร้างสรรค์ออกมา ในรูปแบบต่าง ๆ

ส่งผลให้ผู้ชมงานนิทรรศการได้มองเห็นมุมมองจากคนอื่น ซึ่งอาจเป็นมุมมองที่เราเคยมองข้ามไป หรือไม่ทันได้คิดถึง

และยิ่งถ้าหากว่าผู้เข้าชมได้มีโอกาสพูดคุยกับศิลปินแล้ว ก็จะทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน ซึ่งอาจพัฒนาไปเป็นมิตรภาพใหม่ ๆ ในสังคม

มากไปกว่านั้น การที่เราได้เดินชมงานนิทรรศการศิลปะ ยังช่วยให้สมองของเราได้ทำงานอีกด้วย เพราะเมื่อมนุษย์เรามองเห็นสิ่งต่าง ๆ สมองของเราก็จะพยายามทบทวนสิ่งที่เราเห็นอยู่ตลอด

จึงไม่แปลกที่เราจะได้เห็นบางคนยืนจ้องมองผลงานบางชิ้นนาน ๆ เพราะว่าความหมายของผลงานชิ้นนั้น
อาจจะมีบางอย่างเชื่อมต่อกับชีวิตของคนคนนั้นก็ได้

นอกจากนี้สำหรับคนที่ต้องการแรงบันดาลใจใหม่ ๆ หรืออยากหลีกหนีจากความเครียด
นิทรรศการศิลปะก็สามารถเข้ามาช่วยส่งเสริมในด้านนี้ได้เช่นกัน

เพราะถึงแม้ว่าเราจะมีอินเทอร์เน็ตในการใช้หาแรงบันดาลใจ และหาอะไรทำแก้เครียดได้ก็จริง

แต่บางครั้งการได้อยู่ห่างจากคอมพิวเตอร์ พักการใช้อินเทอร์เน็ต และออกไปเดินเล่น
ก็เป็นการโซเชียลดีท็อกซ์ได้เป็นอย่างดี

กลับมาที่ตัวอย่างที่กล่าวไปข้างต้น ถึงงาน Bangkok Design Week 2022 ที่ผ่านมา

สิ่งหนึ่งที่น่าจะเกิดขึ้นในหัวของใครหลาย ๆ คนที่ได้เดินเที่ยวชมงานรอบ ๆ ย่านเจริญกรุง คือ

“ไม่อยากจะเชื่อว่าที่เจริญกรุงมีอะไรแบบนี้ด้วย”
หรือ “กรุงเทพฯ มันมีอะไรมากกว่าที่เราคิด”

ในอีกแง่หนึ่ง งานนิทรรศการจึงเป็นอีกการโปรโมตการท่องเที่ยวชั้นดี เพื่อให้คนได้มาเดินเที่ยวชม และในขณะเดียวกัน ก็ยังเป็นการสะท้อนปัญหาต่าง ๆ ในสังคม เพื่อให้เกิดแรงขับเคลื่อน และทำให้มีการพูดถึงปัญหาบางอย่างที่สังคมกำลังพบเจอ ผ่านงานศิลปะที่จัดแสดง

อีกตัวอย่างนิทรรศการที่เคยจัดในประเทศไทย และเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ #DontTellMeHowToDress ที่ในงานนี้พยายามเปลี่ยนทัศนคติ เรื่องการที่ผู้หญิงไม่ควรพาตัวเองไปอยู่ในสถานการณ์เสี่ยง เพราะว่าเป็นสาเหตุของการข่มขืน

ซึ่งภายในงานก็มีการแสดงผลงานแบบอื่น นอกเหนือจากรูปภาพ เช่น การโชว์เสื้อผ้าของเหยื่อในวันที่ถูกข่มขืน ซึ่งแทบจะทุกชุดไม่ใช่ชุดที่มีความล่อแหลมเลย

ฉะนั้นในนิทรรศการนี้จึงเป็นอีกหนึ่งงาน ที่ช่วยสะท้อนปัญหาการถูกคุกคามทางเพศในสังคมได้เป็นอย่างดี

พออ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนก็อาจจะได้คำตอบแล้วว่า งานนิทรรศการศิลปะ ไม่ได้จัดขึ้นมา เพื่อให้ศิลปินได้โชว์ผลงานและขายของเฉย ๆ

แต่ยังเป็นทั้งพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนมุมมอง
พื้นที่คลายเครียด
พื้นที่หาแรงบันดาลใจ
พื้นที่พัฒนาสมอง
รวมถึงกระบอกเสียงของสังคม

อย่างไรก็ตาม หากมองในด้านธุรกิจ การจัดนิทรรศการศิลปะ อาจเป็นหนึ่งในธุรกิจที่ต้องใช้ทรัพยากรเยอะ

ทั้งกำลังคน และค่าใช้จ่ายจำนวนมหาศาล เพื่อให้งานที่จัดออกมานั้นประสบความสำเร็จ
และก็ไม่มีอะไรมาการันตีว่า ผลตอบแทน หรือกำไรที่ได้นั้นจะมากมาย

แต่หากเราไม่ได้มองความสำเร็จเป็นเม็ดเงิน
ผลตอบแทนที่ได้จากนิทรรศการครั้งหนึ่ง
อาจมีคุณค่าและสร้างผลกระทบต่อสังคมมากกว่าที่หลายคนคิดก็ได้..

References:
-https://www.virtosuart.com/blog/what-is-an-art-exhibition
-https://tranter-sinnigallery.com/blogs/news/what-purpose-and-importance-of-an-art-exhibition
-https://observer.com/2015/08/why-looking-at-art-makes-you-smarter/